fip hastalığı ne demek?

Feline Infectious Peritonitis (FIP), kedilerde görülen ve genellikle ölümcül seyreden viral bir hastalıktır. FIP, feline coronavirus (FCoV) adı verilen bir virüsün mutasyona uğraması sonucu ortaya çıkar. Her FCoV enfeksiyonu FIP'e dönüşmez; mutasyon geçiren virüs, kedinin bağışıklık sistemiyle etkileşime girdiğinde FIP gelişir.

FIP'in iki ana formu vardır:

• Islak (Efüzyonlu) FIP: Bu formda, karın veya göğüs boşluğunda sıvı birikimi (efüzyon) görülür. Bu sıvı birikimi, nefes almada zorluğa ve karın şişliğine neden olabilir. Daha hızlı ilerleyen bir formdur.
• Kuru (Efüzyonsuz) FIP: Bu formda sıvı birikimi olmaz veya çok az olur. Daha yavaş ilerler ve çeşitli organlarda (örneğin, böbrekler, karaciğer, beyin, gözler) granülom adı verilen iltihabi lezyonlar oluşur. Bu lezyonlar, organ yetmezliğine ve sinirsel belirtilere yol açabilir.

Nedenleri ve Risk Faktörleri:

• Feline Coronavirus (FCoV): Hastalığın temel nedeni budur. Kedi koronavirüsleri genellikle dışkı yoluyla yayılır ve kediler arasındaki temas yoluyla bulaşır.
• Genetik Yatkınlık: Bazı kedi ırkları FIP'e daha yatkın olabilir.
• Stres: Stresli yaşam koşulları (örneğin, kalabalık barınaklar, seyahat, ameliyat) bağışıklık sistemini zayıflatarak FIP riskini artırabilir.
• Yaş: Genç kediler (6 ay - 2 yaş) ve yaşlı kediler FIP'e daha duyarlıdır.
• Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sistemi zayıflamış kediler risk altındadır.

Belirtiler:

FIP'in belirtileri, hastalığın formuna ve etkilenen organlara göre değişiklik gösterir. Genel belirtiler şunlardır:

• Ateş (sürekli veya dalgalı)
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• Halsizlik
• Karın şişliği (https://www.nedemek.page/kavramlar/karın%20şişliği) (Islak FIP'te daha belirgin)
• Nefes darlığı (https://www.nedemek.page/kavramlar/nefes%20darlığı) (Islak FIP'te daha belirgin)
• Sarılık (https://www.nedemek.page/kavramlar/sarılık)
• Sinirsel belirtiler (örneğin, koordinasyon bozukluğu, nöbetler) (Kuru FIP'te daha yaygın)
• Göz problemleri (örneğin, üveit) (Kuru FIP'te daha yaygın)

Teşhis:

FIP'in teşhisi zordur çünkü belirtileri diğer hastalıklarla benzerlik gösterebilir. Teşhis için kullanılan testler şunları içerir:

• Kan testleri
• Sıvı analizi (efüzyon varsa)
• Biyopsi
• PCR testleri (https://www.nedemek.page/kavramlar/pcr%20testi)

Tedavi:

Geçmişte FIP için etkili bir tedavi yoktu ve hastalık genellikle ölümcüldü. Ancak, son yıllarda geliştirilen antiviral ilaçlar (https://www.nedemek.page/kavramlar/antiviral%20ilaçlar) ile FIP'li kedilerin tedavi şansı artmıştır. Bu ilaçlar, virüsün çoğalmasını engelleyerek hastalığın ilerlemesini yavaşlatır ve bazı durumlarda iyileşme sağlayabilir. Tedavi süreci uzun ve maliyetli olabilir.

Önleme:

• Kedilerin stresini azaltmak.
• Temiz ve hijyenik bir ortam sağlamak.
• Kalabalık ortamlardan kaçınmak.
• Kedi koronavirüs enfeksiyonunu önlemek için uygun hijyen önlemleri almak.

Unutmayın, FIP şüphesi durumunda veteriner hekiminize başvurmak önemlidir.